Leczenie nowotworów jest procesem długotrwałym i obciążającym organizm, dlatego właściwe odżywianie to ważny element wspomagający. Ma na celu powstrzymanie przed utratą masy ciała, łagodzenie skutków ubocznych leczenia oraz pobudzanie układu odpornościowego do walki z chorobą. Również po zakończeniu leczenia dieta odgrywa ogromną rolę w procesie zdrowienia. U 5-20%
pacjentów onkologicznych niedożywienie lub wyniszczenie, a nie choroba nowotworowa, jest główną przyczyną śmierci.

Nie istnieje żadna uniwersalna dieta odpowiednia dla każdej osoby dotkniętej chorobą nowotworową. Jej rodzaj oraz udział składników pokarmowych zależy od umiejscowienia nowotworu, stopnia zaawansowania choroby, sposobu leczenia, występujących objawów niepożądanych związanych
z terapią, stanu odżywienia pacjentki czy ewentualnych niedoborów. Podstawą sukcesu w procesie leczenia jest wprowadzenie racjonalnej diety, która mogłaby wzmocnić standardowe terapie.

Zapotrzebowanie organizmu na energię i niektóre składniki odżywcze w czasie leczenia nowotworu może zwiększyć się nawet o 20%
w stosunku do potrzeb sprzed choroby. Dieta powinna być różnorodna, aby dostarczyć wszystkich składników odżywczych, które pomogą odżywić organizm w procesie leczenia oraz regeneracji.

Warto wiedzieć, że promowane w mediach cudowne diety
w rzeczywistości nie istnieją. Sięgając po nie, można wręcz przeszkodzić w procesie leczenia. Należy podkreślić, że zgodnie z obecnym stanem wiedzy nowotworu nie można wyleczyć żadną dietą.

Zalecenia żywieniowe dla większości osób chorych na nowotwory:

•    4-5 niewielkich objętościowo posiłków oddzielonych przerwami co 3-4 godziny;
•    w skład większości posiłków powinny wchodzić produkty zbożowe (pieczywo, kasze, ryż, makaron, płatki zbożowe);
 
•    należy sięgać po chude produkty zawierające białko (mięso, ryby, jaja, nabiał);
•    codziennie należy jeść co najmniej 400-600 g różnokolorowych warzyw i owoców w zależności od indywidualnej tolerancji (surowe, gotowane, rozdrabniane, miksowane);
•    tłuszcze (oleje, masło) najlepiej dodawać do gotowych potraw;
•    potrawy powinny być gotowane w wodzie i na parze, duszone, pieczone w folii, naczyniu żaroodpornym lub rękawie;
•    w przypadku niechęci do spożywania mięsa lub ryb należy je zmielić i dodawać do potraw, np. zup, sosów, sałatek itp.;
•    unikać produktów starych, podpsutych, długo przechowywanych po przygotowaniu lub otworzeniu opakowania, nieszczelnie zapakowanych;
•    unikać produktów i potraw wędzonych, przypalonych, grillowanych w sposób tradycyjny (w dymie), wielokrotnie odgrzewanych, peklowanych, marynowanych i bardzo słonych;
•    eliminować produkty wysokoprzetworzone, zawierające: n-nitrozwiązki, azotany, azotyny, aromaty dymu wędzarniczego, glutaminian sodu, utwardzony tłuszcz palmowy, syropy glukozowo-fruktozowe (podane w składzie na etykietach kupowanych produktów);
•    jeśli jakieś produkty lub potrawy powodują dolegliwości (ból brzucha, biegunkę, wzdęcia, zaparcia), należy je czasowo wykluczyć z diety
(np. warzywa kapustne, cebulowe lub nasiona roślin strączkowych, mleko);
•    osoby dorosłe powinny wypijać 30 ml/kg m.c. na dobę (przynajmniej 1,5-2 litry) niesłodzonych napojów każdego dnia (woda mineralna, słabe napary herbat, kompoty owocowe, koktajle mleczno-owocowe);
•    posiłki powinny być urozmaicone, różnorodne, estetycznie podane, o atrakcyjnym smaku i zapachu, dobrze tolerowane przez chorego;
•    osoby przyjmujące chemioterapię, hormonoterapię czy inne leki przeciwnowotworowe nie powinny spożywać grejpfrutów i soku grejpfrutowego oraz naparów ziołowych, gdyż zawarte w nich związki wchodzą w interakcje z lekami stosowanymi w trakcie leczenia chorób nowotworowych, zaburzając ich działanie;
 
•    jeżeli chory cierpi z powodu braku apetytu, bólu, nudności lub czeka go operacja chirurgiczna, dietę tradycyjną należy w tym czasie uzupełniać specjalnymi preparatami odżywczymi dla osób zagrożonych niedożywieniem (w wyborze odpowiedniego preparatu pomoże lekarz lub dietetyk);
•    w trakcie leczenia przeciwnowotworowego przeciwwskazane jest spożywanie alkoholu.

Właściwa dieta pozwala także na walkę z otyłością, która jest bardzo niekorzystnym zjawiskiem, często obserwowanym w przypadku raka piersi. Otyłość to nie tylko czynnik zwiększający ryzyko nawrotu choroby, a tym samym pogarszający rokowanie, lecz także negatywny wpływ na ogólną jakość życia oraz wzrost ryzyka wystąpienia innych chorób, np. sercowo-
-naczyniowych lub cukrzycy. W badaniach naukowych obejmujących analizę ponad 24 tysięcy chorych na raka piersi wykazano, że utrzymanie wyjściowej, ocenianej przed leczeniem, wagi ciała w porównaniu
z przyrostem masy ciała o ≥ 10% wiązało się ze znamiennym wzrostem względnego ryzyka zgonu aż o 23% oraz nieznamiennym wzrostem ryzyka zgonu z powodu raka piersi o 17%. Ryzyko zgonu było większe w grupie chorych z BMI przed leczeniem 25 kg/m2 i powyżej.

Nie mniej ważne jest ograniczenie spożywania alkoholu oraz bezwzględny zakaz palenia papierosów.

Kontynuowanie nałogu palenia papierosów po rozpoznaniu raka piersi ma wpływ nie tylko na pogorszenie rokowania, lecz także zwiększa ryzyko zachorowania na inne nowotwory (w tym szczególnie na raka płuca) oraz choroby układu sercowo-naczyniowego.