Chemioterapia polega na stosowaniu leków przeciwnowotworowych w celu zniszczenia nieprawidłowych komórek. Leki podawane są w formie dożylnej lub doustnej.

Może być stosowana przed leczeniem operacyjnym w przypadku nowotworów miejscowo zaawansowanych lub we wczesnych stadiach w szczególnych podtypach biologicznych, zwłaszcza w trójujemnym
i HER2-dodatnim raku piersi. Stosowana jest również po leczeniu operacyjnym jako tzw. leczenie adiuwantowe (uzupełniające) i wtedy  ma na celu zniszczenie mikroprzerzutów, a tym samym redukcję ryzyka wznowy miejscowej lub pojawienia się przerzutów odległych, dzięki czemu zwiększa szansę na wyleczenie.

Chemioterapię podaje się zwykle co 1-3 tygodnie w postaci wlewów dożylnych (kroplówek). Niektórzy pacjenci mogą również otrzymać dodatkową chemioterapię doustną po zakończeniu standardowej chemioterapii dożylnej. Czasami konieczne jest założenie stałego dojścia żylnego, tzw. portu naczyniowego, co ułatwia podawanie chemioterapii i jest wygodne dla pacjentek.

Ich celem jest ograniczenie wpływu estrogenów na nowotwory charakteryzujące się ekspresją receptorów estrogenowych i/lub progesteronowych.

Jest to najważniejszy rodzaj systemowego leczenia guzów ER-dodatnich, zwanych również nowotworami hormonozależnymi. Istnieje kilka rodzajów terapii hormonalnej, które polegają na przyjmowaniu leków doustnych lub są podawane w postaci zastrzyków.

Analogi LH-RH, czyli analogi hormonów uwalniających gonadotropinę, stosowane są w postaci comiesięcznych iniekcji. Powodują blokowanie czynności jajników na drodze ośrodkowej i mogą być podawane kobietom w okresie przed - i okołomenopauzalnym w celu zahamowania wydzielania estrogenów przez jajniki.

•    Inhibitory aromatazy hamują syntezę estrogenów wytwarzanych w wielu miejscach w organizmie (np. w tkance tłuszczowej) i mogą
być przyjmowane tylko przez kobiety po menopauzie. Warunkiem ich zastosowania u młodych kobiet jest zablokowanie funkcji jajników.

Zwykle terapię hormonalną rozpoczyna się po operacji chirurgicznej lub chemioterapii i prowadzi przez kilka (od 5 do 10) lat. Długość leczenia uzupełniającego zależy od wielu czynników, w tym stopnia zaawansowania choroby nowotworowej (głównie przerzuty do węzłów chłonnych) oraz stopnia złośliwości guza nowotworowego. Może być kojarzona z radioterapią.

Hormonoterapia może zostać również zastosowana w leczeniu przedoperacyjnym w celu zmniejszenia guza lub w leczeniu paliatywnym przerzutowego raka piersi.

Wybór leku zależy od:

•    tego, czy u pacjentki wygasła czynność jajników,
•    ryzyka nawrotu raka,
•    tolerancji i skutków ubocznych leczenia.

Terapie celowane – są rodzajem leczenia onkologicznego polegającym na stosowaniu leków blokujących specjalne szlaki sygnałowe, które powodują wzrost nowotworu. W leczeniu raka piersi stosuje się szereg terapii celowanych:

•    Leki przeciw HER2 działają na receptor HER2 i blokują przekazywanie sygnału, zmniejszając tym samym proliferację komórek w nowotworach HER2-dodatnich. Są lekami stosowanymi w terapii anty-HER2.
Możliwe jest również zastosowanie ich w leczeniu neoadiuwantowym (przedoperacyjnym) w skojarzeniu z chemioterapią u pacjentek z dużym ryzykiem nawrotu choroby. Zazwyczaj ich podawanie w leczeniu
adiuwantowym (uzupełniającym) po leczeniu operacyjnym trwa rok.
Obecnie możliwe jest połączenie dwóch przeciwciał anty-HER2 (tzw. podwójna blokada anty-HER2), zwłaszcza w leczeniu przedoperacyjnym.
•    Inhibitory kinaz zależnych od cyklin 4/6 (CDK4/6) zmniejszają mnożenie się komórek w nowotworach i są stosowane w leczeniu przerzutowego hormonozależnego raka piersi
w skojarzeniu z klasyczną hormonoterapią. Jest to obowiązujący standard terapii w zaawansowanym nowotworze. Obecnie trwają badania nad wykorzystaniem tej grupy leków w przed- oraz pooperacyjnym leczeniu uzupełniającym.

Inne typy leczenia: leki modyfikujące metabolizm kostny, jak np. bisfosfoniany i ludzkie przeciwciala monoklonalne. Należy je stosować  w połączeniu z suplementami wapnia i witaminy D.

Środki te wzmacniają kości oraz zmniejszają ból i ryzyko osteoporozy. Mogą również zmniejszać ryzyko nawrotu choroby nowotworowej.

Chemioterapia może wywołać skutki uboczne, które pogarszają samopoczucie pacjentki. Różne leki mogą wywoływać odmienne skutki uboczne, które obejmują:

•    zwiększone ryzyko wystąpienia zakażenia – najczęściej będące skutkiem neutropenii, czyli zbyt małej liczby neutrocytów (białych krwinek). Związane jest to z działaniem chemioterapii na szpik kostny. Wiele leków przejściowo i odwracalnie uszkadza komórki macierzyste szpiku kostnego, z których powstają neutrocyty. Występuje wtedy zwiększone ryzyko infekcji zarówno bakteryjnej, jak i wirusowej. W przypadku gorączki powyżej 38°C konieczny jest kontakt z lekarzem i zastosowanie odpowiedniego leczenia. W niektórych przypadkach stosuje się czynniki wzrostu granulocytów, które mają na celu zapobieganie lub leczenie neutropenii. Podawane są w postaci iniekcji podskórnych 24 godziny po chemioterapii lub po wystąpieniu neutropenii;
•    niedokrwistość – dotyczy ponad 50% chorych z rozpoznanym nowotworem i wyraża się niskim poziomem hemoglobiny. Należy pamiętać, że nie każdy niski poziom hemoglobiny jest bezwzględnym wskazaniem do przetaczania preparatów krwi, czasami wymaga jedynie suplementacji żelaza, np. zwiększenia jego podaży w diecie;
•    trombocytopenia (małopłytkowość) – obniżenie liczby płytek krwi. W przypadku ich spadku pojawia się skłonność do powstawania wybroczyn, mogą wystąpić krwawienia z nosa czy dziąseł.
W większości przypadków nie wymaga leczenia, konieczne może być przesunięcie terminu chemioterapii;
•    uczucie zmęczenia;
•    nudności i wymioty – najczęstszy objaw kojarzony z chemioterapią. Obecnie dysponujemy całym spektrum leków, które skutecznie przeciwdziałają nudnościom i wymiotom lub znacząco je ograniczają;
•    biegunka – często związana jest ze stosowaniem niektórych cytostatyków, a także niektórych leków celowanych molekularnie i wynika z uszkodzenia nabłonka kosmków jelitowych. Wymaga stosowania leków objawowych. Aby zapobiec odwodnieniu,
należy spożywać duże ilości płynów, unikać produktów mlecznych i ciężkostrawnego jedzenia;
•    zapalenie śluzówek jamy ustnej – wynika z toksycznego wpływu cytostatyków na szybko dzielące się komórki przewodu pokarmowego, co prowadzi do bolesności i owrzodzeń w jamie ustnej. Taka sytuacja wymaga stosowania leków przeciwgrzybiczych lub przeciwbakteryjnych miejscowo lub ogólnoustrojowo;
•    zmiany smaku – u niektórych pacjentek zmienia się odczuwanie smaku jedzenia i picia. Znane jedzenie zaczyna smakować inaczej lub zapach pożywienia przestaje być intensywny. Dla niektórych chorych jedzenie ma posmak metaliczny. Te objawy mają charakter tymczasowy i znikają po zakończeniu leczenia;
•    utrata włosów (alopecia) – w niektórych przypadkach stosuje się czepiec chłodzący skórę głowy, tzw. czepiec Paxmana, który może zapobiec działaniu niepożądanemu, jakim jest wypadanie włosów. Należy jednak pamiętać, że nie we wszystkich schematach leczenia onkologicznego jest on skuteczny;
•    kardiotoksyczność — ryzyko jej powstania zależy od zastosowanej dawki antracyklin, dlatego ważne jest kontrolowanie ilości podanego leku, zwłaszcza gdy planowana jest uzupełniająca radioterapia. Podczas wizyt kontrolnych należy zwracać uwagę na profilaktykę chorób sercowo-naczyniowych i wykonać kontrolne echo serca. Monitorowania kardiologicznego wymagają również pacjentki otrzymujące leki celowane anty-HER2;
•    polineuropatia – uszkodzenie nerwów obwodowych – objawy polegają na odczuwaniu mrowienia, palenia i zaburzeń czucia w zakresie dłoni i stóp. Stosuje się szereg leków przyspieszających regenerację nerwów obwodowych, niestety u ok. 5-10% pacjentów polineuropatia może przejść w fazę nieodwracalną.
 
•    Większość skutków  ubocznych  można  ograniczyć  za  pomocą  leków i przestrzegania odpowiednich zaleceń. Prawie wszystkie skutki uboczne ustępują po zakończeniu chemioterapii.

Skutki uboczne terapii hormonalnej obejmują m.in.:

•    uderzenia gorąca i pocenie się – preparatami, które można stosować w celu zmniejszenia objawów menopauzy, są leki z grupy zwrotnego wychwytu serotoniny i noradrenaliny. Mogą do tego służyć leki przeciwdepresyjne;
•    przedwczesna menopauza – jako wynik stosowania chemioterapii i hormonoterapii oraz związanych z nimi zaburzeń czynności jajników;
•    suchość pochwy, dyspareunia – zaleca się stosowanie środków nawilżających;
•    bóle kostno-stawowe (u ok. 30% leczonych) oraz powikłania kardiologiczne (nadciśnienie tętnicze, zaburzenia rytmu serca)
i metaboliczne (podwyższony poziom cholesterolu i triglicerydów);
•    obniżenie popędu seksualnego;
•    osteopenia i osteoporoza – przy stosowaniu inhibitorów aromatazy i supresji jajników – powinno się wykonywać kontrolną densytometrię co 12-24 miesiące, zlecać suplementację wapnia i witaminy D3 oraz nakłaniać do aktywności fizycznej;
•    otyłość – leczenie raka piersi może spowodować przyrost masy ciała, będący zarówno wynikiem stosowania terapii hormonalnej, jak i wystąpienia okresu menopauzy, który z reguły doprowadza do przyrostu masy ciała. Dlatego dużą rolę odgrywa systematyczna kontrola masy ciała i regularny wysiłek fizyczny. Utrzymywanie prawidłowej masy ciała może istotnie wydłużyć czas przeżycia. Najbezpieczniejsza i najskuteczniejsza forma usprawniania to ruch i ćwiczenia w wodzie. Polecany jest nordic walking, czyli marsz z kijkami powodujący zaangażowanie dużych grup mięśniowych górnej połowy ciała oraz mięśni prostowników ramion. Uprawiając nordic walking jako część swojego programu rehabilitacji ruchowej, uzyskujemy zwiększoną ruchomość w stawie barkowym po stronie operowanej oraz zwiększoną siłę mięśniową górnej połowy ciała, a dodatkowo utrzymujemy prawidłową masę ciała.
 
Inne działania niepożądane związane z leczeniem raka piersi:

•    zmniejszenie płodności – czynność jajników u chorych po terapii systemowej z powodu raka piersi zależy przede wszystkim od wieku chorej w trakcie chemioterapii, rodzaju i całkowitej dawki leków cytotoksycznych oraz stosowania antyestrogenu ze względu na długi czas hormonoterapii (5-10 lat);
•    chemioterapia może wpłynąć również na funkcje poznawcze (chemobrain). U części chorych występują deficyty uwagi, pamięci
i koncentracji, co może znacznie utrudnić funkcjonowanie. Dolegliwość ta ma zwykle łagodną formę i często ulega poprawie w ciągu roku od zakończenia leczenia.

Skutki uboczne pojawiające się kilka miesięcy lub lat po zakończeniu leczenia nazywane są późnymi skutkami ubocznymi. U większości osób późne skutki uboczne nigdy nie wystąpią.